SMART > Poradniki > Kupno nieruchomości > Hipoteka - umowna, kaucyjna, łączna. Czym jest?

Hipoteka - umowna, kaucyjna, łączna. Czym jest?

Każda postać hipoteki (hipoteka umowna, hipoteka kaucyjna, hipoteka łączna, hipoteka bankowa) to rodzaj ograniczonego prawa rzeczowego. Poprzez ustanowienie hipoteki dochodzi do zabezpieczenia wykonania danego zobowiązania. W obecnym obrocie gospodarczym bardzo często dochodzi do ustanowienia hipoteki poprzez wpis hipoteki przy procedurze uruchomienia kredytu hipotecznego.

Hipoteka - umowna, kaucyjna, łączna. Czym jest?
Spis treści
więcej Ikona strzałki

Najbardziej klasycznym przypadkiem hipoteki jest tzw. hipoteka umowna. Hipoteka najczęściej jest ustanawiana na nieruchomości, ale dopuszczalne jest również ustanowienie hipoteki np. na spółdzielczym, własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego czy na prawie użytkowania wieczystego.

Hipoteka stanowi ważne rozwiązanie dla ludzi zainteresowanych uzyskaniem kredytu hipotecznego, których zdolność kredytowa nie jest wysoka. Wówczas kredyt pod hipotekę mogą uzyskać, jeśli są właścicielami nieruchomości, na której można ustanowić zabezpieczenie hipoteczne.

Czym jest hipoteka? Jak prawnie jest uregulowana hipoteka w Polsce?

Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe. Poprzez ustanowienie hipoteki wierzyciel zabezpiecza sobie spłatę zobowiązania z majątku dłużnika, np. nieruchomości, na której doszło do ustanowienia hipoteki.  Hipoteka w  Polsce jest regulowana przez przepisy specjalnej Ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Zgodnie z przepisami tej ustawy dokonywany jest wpis hipoteki do księgi wieczystej. Akt ten stanowi, jak mają być prowadzone, obsługiwane księgi wieczyste i hipoteki. Kiedy dojdzie do ustanowienia hipoteki np. dana nieruchomość jest obciążona hipoteką. To oznacza, że właściciel, chcąc sprzedać taką nieruchomość, musi albo spłacić zadłużenie i uzyskać wykreślenie hipoteki albo pozyskać takiego kupca nieruchomości, którzy nabędzie ją za odpowiednią niższą cenę wraz z zabezpieczeniem hipotecznym.

Zobacz: Jak zrobić symulację kredytu hipotecznego lub gotówkowego?

Jakie są rodzaje hipoteki? Na czym polegają: hipoteka bankowa, hipoteka przymusowa, hipoteka umowna, hipoteka kaucyjna, hipoteka łączna? 

Hipoteka może przyjmować różne postacie. Te najpowszechniejsze to:

  • Hipoteka bankowa - powstaje wtedy, gdy spłata udzielonego przez bank kredytu zostaje zabezpieczona poprzez ustanowienie hipoteki na danej nieruchomości kredytobiorcy, np. bank udziela kredytu gotówkowego kredytobiorcy, ale zabezpieczeniem spłaty jest należące do niego mieszkanie własnościowe, wówczas w księdze wieczystej tej nieruchomości jest dokonany wpis (ustanowienie hipoteki) na rzecz banku,
  • Hipoteka umowna - powstaje wtedy, gdy właściciel danej nieruchomości składa dobrowolne oświadczenie o ustanowieniu na należącej do niego np. nieruchomości zabezpieczenia hipotecznego, to oświadczenie jest składane w formie aktu notarialnego, przykładem hipoteki umownej jest hipoteka bankowa,
  • Hipoteka przymusowa -  zabezpieczenie w postaci hipoteki powstaje, ale na skutek odgórnej decyzji, postanowienia uprawnionego do tego organu, np. na podstawie postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia,
  • Hipoteka łączna - ustanowienie zabezpieczenia hipotecznego odbywa się na kilku nieruchomościach, a wierzyciel w razie egzekucji ma prawo sobie wybrać, z której nieruchomości chce egzekwować spłatę, np. bank udziela klientowi kredytu hipotecznego, a jego spłata jest zabezpieczona na dwóch mieszkaniach należących do klienta, przy wypowiedzeniu kredytu i jego egzekucji bank jako wierzyciel może wybrać, z którego mieszkania chce w pierwszej kolejności egzekwować spłatę,
  • Hipoteka kaucyjna - od 2011 r. nie jest ustanawiana, ale wcześniej powstałe hipoteki w ten sposób są ważne, polega na tym, że oznacza się jedynie maksymalną sumę, jaką wierzyciel w przyszłości może egzekwować z przedmiotu zabezpieczenia (na moment ustanowienia hipoteki suma ta nie jest znana).

Jak ustanowić hipotekę?  

Ustanowienie hipoteki sprowadza się do kilku czynności. Po pierwsze zainteresowany musi upewnić się, czy jest do tego władny, np. dysponuje tytułem właściciela danej nieruchomości, zarówno w stanie faktycznym, jak i według informacji w księdze wieczystej nieruchomości, na której chce ustanowić hipotekę. Kolejno konieczne jest złożenie oświadczenia woli o ustanowieniu hipoteki w formie aktu notarialnego. Po sfinalizowaniu tych czynności dokumenty wraz z wnioskiem o wpis hipoteki do księgi wieczystej kieruje się do właściwego sądu. Dokonanie wpisu (o czym sąd zawiadamia) kończy procedurę ustanowienia hipoteki. W sytuacji, gdy w złożonych dokumentach czy wniosku o wpis hipoteki są błędy formalne, sąd kontaktuje się pisemne z wnioskodawcą i odmawia dokonania wpisu.

Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe. Jej jednak ustanowienie w wielu przypadkach jest bardzo pomocne w aspekcie praktycznym. Wiele osób dzięki temu może uzyskać oczekiwany kredyt pod zastaw hipoteki, czy nabyć własną nieruchomość. Obecnie najczęściej ustanawiana jest hipoteka bankowa, decydują się na to kredytobiorcy, pożyczający środki na sfinalizowanie zakupu własnej nieruchomości.

Przeczytaj także:

Publikacja zawiera linki afiliacyjne.

Poradniki