SMART > Poradniki > Porady w finansach > Jakie są rodzaje kredytów? Praktyczny poradnik
   Aktualizacja:

Jakie są rodzaje kredytów? Praktyczny poradnik

Banki oferują swoim klientom różne rodzaje kredytów. Rozróżniają przede wszystkim produkty firmowe i dedykowane osobom fizycznym. Warto je znać, aby wybrać produkt idealnie dobrany do naszych potrzeb. Jakie są rodzaje kredytów?

Jakie są rodzaje kredytów? Praktyczny poradnik
Spis treści
więcej Ikona strzałki

W idealnym świecie kredyty mogłyby nie istnieć, ponieważ każda osoba i firma zarabiałaby wystarczająco dużo, aby pokryć swoje podstawowe potrzeby, móc realizować inwestycje i spełniać marzenia. Niestety w rzeczywistości tak nie jest. Z tego też powodu powstały produkty kredytowe – mają one przybliżać nas do realizacji zamierzonych celów i pomagać finansować bieżące wydatki. Na jakie rodzaje kredytów mogą liczyć przedsiębiorcy i gospodarstwa domowe? Jakie są okoliczności zaciągania takich zobowiązań? Sprawdź, co warto wiedzieć na ten temat!  

Czym jest kredyt bankowy?

Kredyt bankowy to pisemna umowa zawarta między konsumentem a bankiem. Bank na jej podstawie zobowiązuje się do udostępnienia określonej kwoty pieniężnej na określony czas, natomiast kredytobiorca jest zobowiązany do wykorzystania otrzymanych środków zgodnie z ich przeznaczeniem, określonym warunkami umowy, oraz do ich zwrotu wraz z należnym bankowi wynagrodzeniem w postaci prowizji oraz odsetek.

Kredyt bankowy charakteryzuje się takimi cechami jak:

  • zwrotność,

  • terminowość,

  • oprocentowanie.

Kredyt bankowy a pożyczka

Mogłoby się wydawać, że pojęcie kredytu oraz pożyczki są stosowane zamiennie i oznaczają to samo. Faktyczne jednak różnice prawne są znaczące.

Przede wszystkim kredytu mogą udzielać wyłącznie banki, a umowy kredytowe są regulowane prawem bankowym. Muszą one zawierać informacje na temat terminu zwrotu środków, opłat związanych z udzieleniem kredytu, prowizji i odsetek. Umowy kredytowe są regulowane przez prawo bankowe.

Pożyczka natomiast może być udzielana przez każdego, kto posiada wolne środki. Dodatkowo znaczący jest fakt, że przy kwotach poniżej 500 zł nie jest wymagana umowa w formie pisemnej. Nie ma również obowiązku, aby kontrakt dotyczący pożyczki określał termin jej spłaty czy charakterystyczne jej cechy. Pożyczka podlega rygorom kodeksu cywilnego.

Podstawowe rodzaje kredytów bankowych dla osób fizycznych

Wiedza o rodzajach kredytów bankowych pozwala konsumentowi dobrać sposób finansowania do swoich potrzeb i sytuacji finansowej. Oczywiście wystarczy udać się do banku i wskazać cel, na który chcemy zaciągnąć kredyt, jednak wiedza na temat kredytów będzie przydatna w momencie wyboru pomiędzy zaproponowanymi opcjami przez doradcę kredytowego.

Podstawowe rodzaje kredytów bankowych

Kredyty bankowe dedykowane dla dla klientów indywidualnych oraz firm. Można wyróżnić pięć podstawowych rodzajów kredytów:

  • kredyt konsumpcyjny – kredyt bankowy, który przeznaczony jest na zaspokojenie określonych bieżących potrzeb kredytobiorcy; zaciągany jest na przykład na: zakup komputera, sprzętu AGD; okres spłaty może wynosić od kilku miesięcy do kilku lat;

  • kredyt hipoteczny – kredyt hipoteczny udzielany jest na zakupu nieruchomości lub realizację inwestycji budowlanej; okres spłaty wynosi nawet kilkadziesiąt lat, a sama umowa charakteryzuje się złożonymi warunkami;

  • kredyt inwestycyjny – przeznaczony jest głównie na realizację przedsięwzięć powiększających majątek kredytobiorcy, np. zakup akcji czy długoterminowych papierów wartościowych; poszczególne rodzaje kredytów inwestycyjnych warto znać szczególnie, kiedy jesteś przedsiębiorcą;

  • kredyt konsolidacyjny zaciągany w celu połączenia kilku zobowiązań w jeden kredyt, dzięki czemu możliwe jest wydłużenie okresu kredytowania i obniżenie miesięcznej raty, co znacznie obniża comiesięczne obciążenie finansowe gospodarstwa domowego;

  • karta kredytowa i kredyt odnawialny – zobowiązania, które połączone są bezpośrednio z kontem bankowym; w ustalonym czasie kredytobiorca może wykorzystać udostępnioną przez bank kwotę, a jeśli pieniądze zostaną zwrócone w terminie bezodsetkowym, pieniądze pożyczane są za darmo.

Rodzaje kredytów bankowych z uwzględnieniem terminu ich spłaty

Jeśli brać pod uwagę termin spłaty zobowiązania, można wskazać trzy jego rodzaje:

  • krótkoterminowy – udzielany na okres do 1 roku;

  • średnioterminowy – z terminem spłaty od 1 roku do 3 lat;

  • długoterminowy z terminem spłaty powyżej 3 lat.

Podział kredytów z uwzględnieniem kryterium przedmiotu umowy

Natomiast jeśli podstawowym kryterium podziału będzie przedmiot umowy, kredyt bankowy możemy podzielić na:

Rodzaje kredytów bankowych z uwzględnieniem ich charakteru

Dodatkowo kredyty mogą mieć charakter zobowiązań odnawialnych lub nieodnawialnych.

Kredyt odnawialny to karta kredytowa lub limit w rachunku ROR. Cechą charakterystyczną kredytów odnawialnych jest to, że spłaty kredytu zwiększają kwotę dostępną do wypłaty, która jest ograniczona przyznanym przez kredytodawcę limitem. 

Natomiast nieodnawialne to takie, które można wykorzystać tylko raz, a spłaty kapitału nie zwiększają kwoty kredytu dostępnej do wypłaty.

Rodzaje kredytów bankowych z uwagi na walutę

Warto również dodać, że kredyty mogą być przyznawane w walucie krajowej jak i w dewizach. Pierwsze z nich są udzielane i wypłacane w polskich złotych, drugie natomiast w walucie obcej.

W Polsce większość kredytów dewizowych to kredyty denominowane w walucie wymienialnej, tj. kredyt przyznawany jest w walucie obcej, która jest przeliczana i wypłacana w złotówkach.

Kredyt gotówkowy – co warto o nim wiedzieć?

Kredyt gotówkowy to najczęściej przydzielana przez banki forma zobowiązania.

To kredyt konsumencki, który może zostać zaciągnięty na cel dowolny lub stanowić finansowanie konkretnego wydatku.

Kredyty gotówkowe to zobowiązania niezabezpieczone i wypłacane w formie gotówkowej (fizycznej lub przelewem). Maksymalny okres trwania kredytu gotówkowego to  120 miesięcy, a ustawowo określona maksymalna kwota zobowiązania to 255 550 złotych. W praktyce jednak banki decydują się najczęściej na kwoty maksymalne rzędu 200 tysięcy złotych. Umowę kredytu gotówkowego można podpisać online, u pośrednika kredytowego lub bezpośrednio w oddziale banku.

Przeczytaj również: Kredyt bez zgody współmałżonka – czy to w ogóle możliwe?

Kredyt hipoteczny – co musisz o nim wiedzieć?

Kredyty hipoteczne to zobowiązania celowe zabezpieczone na nieruchomości. Zabezpieczeniem najczęściej jest kredytowana nieruchomość. W umowie kredytowej kredytobiorca zobowiązuje się, że otrzymane środki przeznaczy na cele związane z: zakupem, budową, remontem, adaptacją lub modernizacją konkretnej nieruchomości.

Hipoteki to kredyty długoterminowe, których okres spłaty sięga nawet 35 lat. Ich wysokości mogą opiewać na bardzo wysokie, nawet milionowe kwoty, chociaż Polacy najczęściej decydują się na zobowiązania rzędu 200-300 tysięcy złotych. Ostateczna wysokość kredytu hipotecznego uzależnione jest od zdolności kredytowej i wysokości wkładu własnego posiadanych przez kredytobiorcę. 

Kredyt konsolidacyjny – czym dokładnie jest?

Kredyty konsolidacyjne to zobowiązania celowe. Przeznaczone są one na spłatę innych zobowiązań. Czasami zdarza się, że bank przedstawia klientowi ofertę kredytu konsolidacyjnego z możliwością dobrania dodatkowych środków na cel dowolny.

Kredyt konsolidacyjny ma za zadanie obniżyć poziom miesięcznych obciążeń budżetu gospodarstwa domowego za sprawą połączenia spłacanych rat kilku kredytów w jedną, niższą. Jest to możliwe dzięki wydłużeniu okresu kredytowania, co niejednokrotnie wiąże się równocześnie z podwyższeniem całkowitego kosztu obsługi zobowiązań.

Kredyt inwestycyjny – co to jest?

Kredyt inwestycyjny to produkt celowy dedykowany przedsiębiorcom. Jego celem jest finansowanie wdrożenia nowych inwestycji, które mają sprzyjać rozwojowi firmy. Kredyty inwestycyjne zaciągane są najczęściej na: zakup lub budowę nieruchomości, budowę nowej linii produkcyjnej, rozwój przedsiębiorstwa poprzez zatrudnienie nowej kadry pracowniczej, czy zakup pojazdów lub konkretnych rodzajów maszyn.

Kredyt obrotowy – dla kogo?

Kredyt obrotowy ma za zadanie finansować bieżącą działalność firmy. Dzięki niemu przedsiębiorcy są w stanie zachować płynność finansową. Rozróżnia się kredyt obrotowy wypłacany jednorazowo i spłacany w ratach oraz kredyt obrotowy uruchamiany w rachunku bieżącym.

Formy zabezpieczenia kredytów bankowych

W zależności od rodzaju kredytu bankowego, jaki zostanie zaciągnięty, klient musi liczyć się z koniecznością przedstawienia odpowiedniej formy zabezpieczenia akceptowalnej przez bank. W przypadku kredytów konsumpcyjnych najczęściej wystarczającym zabezpieczeniem są dochody osiągane przez kredytobiorcę. Inna sytuacja jest w momencie zaciągania kredytu hipotecznego. Tu od klienta wymagane jest ustanowienie hipoteki, ale również może być zobowiązany do złożenia weksla in blanco czy ustanowienia poręczenia.

Rodzaje zabezpieczeń kredytów

Wyróżnić można dwa rodzaje zabezpieczeń kredytów bankowych – osobowe i rzeczowe.

Wśród zabezpieczeń osobowych znajdują się:

  • weksel własny in blanco;

  • gwarancja bankowa;

  • poręczenie osobowe;

  • poręczenie wekslowe;

  • cesja;

  • ubezpieczenie kredy;

  • przystąpienie do długu.

Jeśli chodzi natomiast o zabezpieczenia rzeczowe, należą do nich:

  • kaucja;

  • hipoteka;

  • blokada środków na rachunku bankowym;

  • zastaw;

  • przewłaszczenie na zabezpieczenie.

Formalności związane z udzieleniem kredytu bankowego

Podstawową czynnością wymaganą od potencjalnego kredytobiorcy jest złożenie wniosku kredytowego. Warto przy tym pamiętać, że składanie go do wielu banków jednocześnie lub w niedalekim odstępie czasu może negatywnie wpłynąć na ocenę punktową wiarygodności kredytowej w Biurze Informacji Kredytowej (BIK) i tym samym wysokość zdolności kredytowej. To ona jest jednym z czynników decydujących o decyzji kredytowej. Zatem spośród wszystkich dostępnych na rynku ofert, najlepiej wybrać kilka najbardziej nas interesujących.

Wzór wniosku banki udostępniają na stronach internetowych, możliwe jest również ich złożenie bezpośrednio u doradcy w oddziale banku bądź na infolinii. Istotne jest, aby znalazły się w nim informacje dotyczące:

  • danych teleadresowych;

  • liczby osób na utrzymaniu;

  • wysokości miesięcznego dochodu i rodzaju zatrudnienia;

  • sumy miesięcznych opłat wynikających z prowadzenia gospodarstwa domowego,; 

  • kwoty kredytu, o którą się ubiegasz i preferowanego okresu kredytowania;

  • informacje o innych zobowiązaniach, np. alimentach, poręczeniach, pożyczkach pracowniczych.

Czego wymaga bank?

Do wniosku, w zależności od wybranego rodzaju zobowiązania, należy dołączyć dokumenty wymagane przez bank. Podstawowymi z nich będzie informacja o uzyskiwanych dochodach. Należy również pamiętać, aby okazać dokument potwierdzający tożsamość. Oczywiście przy kredycie konsumpcyjnym lista wymaganych dokumentów będzie znacznie krótsza niż w przypadku kredytu hipotecznego.

Na podstawie złożonych informacji bank sprawdza zdolność kredytową klienta. Oznacza to, że ocenia, czy potencjalny kredytobiorca będzie w stanie spłacić zaciągnięty kredyt na uzgodnionych warunkach.  Dodatkowo sprawdza historię kredytową w BIK, czyli ocenę punktową, na którą wpływa terminowość spłacanych w przeszłości kredytów oraz aktywność kredytową, czyli liczbę zobowiązań posiadanych obecnie i w przeszłości przez klienta.

Umowa kredytu bankowego – elementy obowiązkowe

Jeśli kredytobiorca przejdzie pozytywnie weryfikację, bank powinien przedstawić warunki, na których jest gotów udzielić kredytu. Zgodnie z Ustawą o kredycie konsumenckim, przed podpisaniem umow,y bank powinien dostarczyć na trwałym nośniku formularz informacyjny, w którym znajdą się informacje na temat:

  • cech kredytu, tj. kotwa zobowiązania, terminy i sposób wypłaty pieniędzy przez bank, czas obowiązywania umowy, zasady i terminy spłaty rat, całkowita kwota do zapłaty, rodzaj wymaganego zabezpieczenia,

  •  kosztach kredytu, tj. stopa oprocentowania i zasady jej zmiany, rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO), konsekwencje nieterminowej spłaty,

  • pozostałe informacje, np. warunki wcześniejszej spłaty kredytu, możliwości odstąpienia od umowy.

Ostateczna umowa kredytowa powinna również zawierać powyższe informacje. Przede wszystkim opisywać strony umowy oraz jej przedmiot, okres obowiązywania oraz koszty z nią związane. Podstawowymi elementami występującymi w typowej umowie kredytu bankowego są zatem:

  • data i miejsce zawarcia umowy,

  • dane stron umowy,

  • postanowienia ogólne,

  • kwota zobowiązania i jej waluta,

  • warunki uruchomienia,

  • cel i okres kredytowania,

  • zasady i termin spłaty kredytu,

  • wysokości prowizji,

  • oprocentowanie zobowiązania  i warunki jego zmiany,

  • zabezpieczenie kredytu,

  • zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,

  • informacje o warunkach odstąpienia od umowy,

  • skutki naruszenia umowy oraz inne ustalenia stron.

  1. Wśród najpopularniejszych rodzajów kredytów indywidualnych znajdują się: kredyt gotówkowy, kredyt hipoteczny, kredyt konsolidacyjny, karta kredytowa oraz  limit w rachunku bieżącym.

  2. Właściciele firm mogą skorzystać przede wszystkim z: kredytu inwestycyjnego, kredytu obrotowego oraz linii kredytowej.

  3. Istnieje wiele sposobów na podział kredytów bankowych. Można rozróżnić je z uwagi na podmiot i przedmiot, ale również czas trwania, czy stosowane zabezpieczenia.

(fot. Justyna Redzik / Opracowanie własne)

Publikacja zawiera linki afiliacyjne.

Typy kredytów

Poradniki